Είτε ένα έλκος κλείνει κατά πρώτο σκοπό (π.χ. συρραφή) ή αφήνεται να κλείσει κατά δεύτερο σκοπό (ανοικτό έλκος), ο μηχανισμός επούλωσης είναι δυναμικός και μπορεί να χωριστεί σε τρία στάδια. Θα πρέπει να θυμάστε ότι η πορεία επούλωσης δεν είναι γραμμική αλλά μπορεί να εξελίσσεται είτε πρόσω ή όπισθεν ανάμεσα στα στάδια ανάλογα με την παρουσία ενδογενών και εξωγενών παραγόντων.

Τα στάδια της επούλωσης είναι:

  • Φλεγμονή

  • Πολλαπλασιασμός

  • Ωρίμανση

Το στάδιο της φλεγμονής αποτελεί τη φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού στον τραυματισμό. Μετά τη δημιουργία έλκους, τα αγγεία της περιοχής συσπώνται και δημιουργείται θρόμβος. Μόλις η διαδικασία αυτή (που ονομάζεται αιμόσταση) ολοκληρωθεί, τα αγγεία διαστέλλονται ώστε να επιτρέψουν τη μεταφορά και είσοδο στην τραυματική περιοχή, σημαντικών κυττάρων όπως αντισώματα, λευκά κύτταρα, αυξητικούς παράγοντες και ένζυμα. Επιπλέον αυξάνεται η ποσότητα του παραγόμενου εξιδρώματος και αρχίζουν να γίνονται ορατά τα πρώτα σημεία της φλεγμονής: ερυθρότητα, οίδημα, αύξηση θερμοκρασίας και πόνος. Σε αυτό το στάδιο, τα κυρίαρχα κύτταρα είναι τα φαγοκύτταρα (ουδετερόφυλλα και μακροφάγα) τα οποία αμύνονται έναντι παθογόνων μικροργανισμών και αποσυνθέτουν τον κατεστραμμένο ιστό.

Στο στάδιο του πολλαπλασιασμού, τα έλκος “ανοικοδομείται” με νέο κοκκιώδη ιστό, ο οποίος αναπτύσσεται μέσα σε θεμέλια κολλαγόνου και εξωκυττάριου πλέγματος. Στο πλέγμα αυτό θα δημιουργηθούν και τα καινούργια αγγεία, μέσα από έναν μηχανισμό που ονομάζεται αγγειογένεση. Το στάδιο αυτό εξαρτάται κατά πολύ από την επάρκεια σε οξυγόνο και θρεπτικά στοιχεία τα οποία παρέχονται μέσω των αγγείων. Ένας υγιής κοκκιώδης ιστός είναι συνήθως μωβ/κόκκινος και δε ματώνει αυτόματα. Το χρώμα και η κατάσταση του κοκκιώδους ιστού αποτελεί συχνά ένδειξη για την πορεία της επούλωσης. Σκούρου χρώματος κοκκιώδης ιστός είναι ενδεικτικός μιας περιοχής με χαμηλή αιματική παροχή, ισχαιμία και/ή λοίμωξη. Τελικά, τα επιθηλιακά κύτταρα θα οδηγήσουν στο σχηματισμό νέου δέρματος μέσω του μηχανισμού της επιθηλιοποίησης.

Η ωρίμανση είναι το τελευταίο στάδιο και ξεκινά μόλις δημιουργηθεί νέο δέρμα. Σε αυτό το στάδιο περιλαμβάνεται η μετατροπή του κολλαγόνου ΙΙΙ σε κολλαγόνο Ι, η καταστολή της προηγούμενης κυτταρικής δραστηριότητας και η ελάττωση του αριθμού των νεοσχηματισμένων αγγείων.